Czym karmić kury? – pasza i żywienie niosek

Fazy wzrosty kury nioski a jej karmienie

Nakarm dobrze swoją kurę, a zyskasz nie tylko smaczne jajka, ale i zdrowe i zadowolone z życia zwierzę. Nasi dwunogie, skrzydlate podopieczne nie wymagają od życia wiele – jedynie odrobiny spokoju, przestrzeni do dreptania i rzecz jasna sytej strawy! Dziś pochylimy się nad nioskami, przyjrzymy z bliska ich dietetycznym potrzebom i ustalimy dokładnie co i kiedy podawać im do jedzenia.

Żywienie kur niosek jest ściśle związane z ich wiekiem i fazą wzrostu. Nie tylko treść, ale nawet frakcja paszy ulega zmianie w cyklu życia kury. Nioski wymagają karmienia paszami bogatymi w składniki pokarmowe, ale zawierającymi stosunkowo niewielkie ilości włókna. Nioski mają szybką przemianę materii, są bardziej ruchliwe i cechują się większą nieśnością – dlatego ich potrzeby energetyczne znacznie przekraczają te u przeciętnych kur.

Czym więc karmić kury, żeby dobrze się niosły? U niosek niesłychanie istotne jest zadbanie o niezbędne do budowy kośćca i skorupy jaj składniki mineralne. W paszach jest ich zwykle zbyt mało, w szczególności wapnia (Ca), fosforu (P) oraz sodu (Na). Należy więc zapewnić paszowe dodatki mineralne takie jak fosforan paszowy, kreda pastewna czy zwykła sól kuchenna. Świetnie sprawdzą się tu mieszanki mineralne dostępne na rynku.

Pamiętać trzeba również o proporcjach podawanych minerałów. Najodpowiedniejszy dla kur stosunek wapnia do fosforu wynosi 2:1. W przypadku kur niosek wynosi on już 6:1. Wysokie wyniki produkcyjne i dobre samopoczucie ptaków zależy więc od stałej i rozważnej suplementacji rozmaitymi dodatkami. W razie wątpliwości należy zawsze pytać swojego lokalnego dostawcy pasz – będzie najlepiej poinformowany w zakresie tego, co kurom podawać, a co nie.

Nośność kur a ich wiek

Kury – jak ludzie – różnią się miedzy sobą i w różnych momentach osiągają dojrzałość. Kura zaczyna znosić jajka w okolicach 28-30 tygodnia swojego życia. Średni okres szczytu nośności to ok. 30 do 45 dni od tego momentu. Wtedy kura znosi zwykle jedno jajko dziennie. Z czasem ta liczba spada do około 5-6 jajek tygodniowo. Jeśli spadnie poniżej 60% normy to najwyższy czas, by nioska przeszła na kurzą emeryturę, a jej miejsce zajęły młodsze koleżanki.

W jakim tempie następuje przyrost masy ciała kury?

Rzecz jasna przyrost ten różnicuje się ze względu na wiek kury. Zwykle prezentuje się on następująco:

• 120 – 225g tygodniowo – w pierwszych czterech miesiącach życia
• 90 – 120g tygodniowo – w piątym i szóstym miesiącu życia
• 50 – 80g tygodniowo – w drugim półroczu życia kury

 

Czym karmić kury, żeby niosły jajka?

Nie jest tajemnicą, że dieta kury ma decydujący wpływ na smak znoszonych jaj, a także na smak kurzego mięsa. Niezależnie od przeznaczenia do użytku we własnej kuchni czy dalszej sprzedaży warto mieć na uwadze jakość, w tym wypadku bezpośrednio związaną ze smakiem, kształtem i kolorem jajka. Handlarze jajkami wiedzą z praktyki, że zadowolony klient nie tylko sam wraca po kolejne zakupy, ale przynosi ze sobą kolejnych „przekonanych”. Nie jest rzeczą niecodzienną, żeby „pan od jajek” odwiedzał zakłady pracy, biura czy osiedlowe targowiska i nie tylko sprzedawał na bieżąco, ale wręcz przyjmował zamówienia na kolejne dni czy tygodnie. Jajko jest istną skarbnicą składników odżywczych – jajka ze sprawdzonego źródła mają więc ogromne wzięcie, cieszą się zasłużoną popularnością i są częstym tematem tzw. marketingu szeptanego. A ten jest jak najbardziej pożądany, niezależnie od branży.

Pasza dla niosek jest pierwszym krokiem do pysznych jajek. Pasze wyższej jakości wprost przekładają się na lepszy produkt i odwrotnie – oszczędność na żywieniu prowadzi prosto do pogorszenia produkcji i dalej do utraty klientów. Nie ma skrótów w drodze do perfekcji i my również gorąco zachęcamy do celowania wysoko – zarówno kury, jak i odbiorcy naszych produktów będą nam wdzięczni.

Podstawowym składnikiem paszy dla kur jest śruta: kukurydziana, pszenna i poekstrakcyjna śruta sojowa. Z umiarem należy za to stosować śrutę zbożową i śrutę nasion strączkowych. Zawierają one zbyt duże ilości surowego włókna i składników antyodżywczych. Jeśli to właśnie zboża mają stanowić podstawę mieszanki, należy je uzupełniać paszami o zwiększonej koncentracji białka. Idealne do tego będą mączki zwierzęce i śruty poekstrakcyjne.

Istnieje ciekawy sposób, by żółtka jajek były intensywnie zabarwione. Otóż w tym celu należy nioskom podawać zielonki oraz susze warzyw intensywnie zabarwionych. Oczywiście nie można zapominać o stałym dostępie do świeżej wody. Normalna kura potrzebuje około 1,6-1,7g wody na każdy gram pobranej paszy. Dojrzała nioska potrzebuje jej nawet więcej – od 1,8 do 2,0g na gram paszy.

Jak porcjować paszę dla kur niosek?

To, jak należy regulować pobieranie karmy i jaką ilość karmy powinna przyjmować nioska zależy od zapotrzebowania energetycznego. To z kolei zależne jest od wieku samej kury.

• Młode, lżejsze kury przeważnie pobierają od 90 do 110 gramów karmy. W przeliczeniu daje to okolo 2750 kcal na kilogram energii metabolicznej.
• Cięższe kury mięsne tego samego pokarmu przyjmą nawet do 160g.

Sposób prowadzenia hodowli również nie jest bez znaczenia. Ptaki ruchliwe, chodzące i korzystające z wybiegów mają naturalnie wyższe zapotrzebowanie energetyczne niż kury klatkowe i pozbawione ruchu. Różnica w poborze pożywienia może więc wynosić nawet 15%.

Temperatura pomieszczenia, a w przypadku kur wybiegowych również temperatura na zewnątrz również wpływa na zapotrzebowanie energetyczne ptactwa. Im wyższa temperatura, tym mniejsze potrzeby i mniejszy pobór paszy. W przypadku skrajnych upałach zdarza się, że nioski przyjmują nawet o 1/3 mniej pożywienia.

W miarę więc jak zmienia się ilość pobieranej paszy, zmienić powinien się również jej skład, by nadal zapewniać niezbędne ilości składników mineralnych oraz m.in. białka. Dzienne zapotrzebowanie na białko w przypadku niosek waha się od 20 do 22g, ale jest niezależne od potrzeb energetycznych. Jeśli więc kura zjada mniej paszy jako takiej, np. latem, gdy apetyt niosek spada, powinno się obniżyć wartość energetyczną paszy, a tak zwiększyć zawartość białka, witamin i składników mineralnych, by jej potrzeby nadal były zaspokojone.

W okresie zimowym – co szczególnie odczuwalne jest w niedogrzanych kurnikach – rekomendujemy podawanie paszy bogatszej w energię, ale z odpowiednio dostosowaną koncentracją składników pokarmowych w przewidywanych porcjach. W przypadku chowu klatowego lub podłogowego – a w zasadzie w każdym chowie, gdzie parametry otoczenia są powtarzalne i stabilne – różnicowanie mieszanki w zależności od pory roku jest mniej istotne, niż w przypadku kur hodowanych na otwartym wybiegu.

Podnoszenie nieśności

Dla młodych kurek tuż przed rozpoczęciem okresu nieśności najodpowiedniejsze będzie żywienie pełnoporcjową paszą. Alternatywnie stosować można kaszę kukurydzianą lub płatki owsiane. Na tym etapie przydatny jest swobodny dostęp zwierząt do zielonki. Makroelementy i białko suplementujemy tu przy pomocy drobno pokruszonych skorupek jaj lub odpowiednich dodatków paszowych.

Gdy nioska zakończy czwarty tydzień życia, do diety dołączyć można zboża. Nie należy jednak zapominać, by przez cały okres nieśności i odchowu zaspokajać mineralno-witaminowe potrzeby kur. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lub chorób należy skonsultować się z weterynarzem lub specjalistą żywieniowym i w razie potrzeby uzupełnić brakujące składniki dodatkowymi produktami.

Czy da się stwierdzić, jaki rozmiar jajek zniesie dana kura? Choć nie ma na ten temat twardych danych naukowych, to można przyjąć, że młode kury znoszą jajka klasy S i M, kury dorastające znoszą rozmiar, zaś kury dojrzałe i starsze znoszą jajka klasy M, L oraz XL.

Jaką porę roku wybrać na chów kur niosek?

Kury można wylęgać dosłownie przez cały rok: tak długo jak znoszą jaja. Wśród hodowców utarło się jednak, że najpopularniejszym okresem wylęgu jaj to okres luty – maj. Wynika to z prostego faktu, że to właśnie wiosną kury są najsilniejsze i cieszą się najlepszym zdrowiem. Wtedy otrzymasz jaja najwyższej jakości, idealne do wylęgu. Powstałe z tych jaj pisklaki jesienią same zaczną składać jaja – około 24 tygodni od wyklucia.

Żywienie kur niosek

Różne typy kur niosek mają różne potrzeby w zakresie składników pokarmowych. Kury typu nieśnego lekkiego, potrzebujące zdecydowanie więcej energii, w hodowlach przyzagrodowych pojawiają się raczej rzadko. O wiele popularniejsze są kury typu średniociężkiego – tzw. ogólnoużytkowe. Ptaki te jedzą do woli, zaś ich potrzeby zależą od kilku czynników, m.in. nieśności, systemu chowu i temperatury. Wymagania niosek wykazują tendencję rosnącą w początkowym okresie nieśności, a także w okresie pierzenia.

 

Faza wzrostu kury a frakcja paszy

Ciekawym zagadnieniem jest żywienie niosek w kontekście struktury samej paszy. Ma ona duży wpływ na ilość paszy pobieranej przez kury oraz sam czas wyjadania. Wadliwa struktura paszy może prowadzić np. do rozwarstwienia, przez co podaż poszczególnych jej składników może być nierównomierna. To zaś prowadzi do niejednorodnego żywienia stada, różnicując ptaki, obniżając ich zdrowotność, a finalnie wpływając na spadek wyników produkcyjnych.

Udział poszczególnych frakcji – stopni rozdrobnienia – w ogólnej objętości mieszanki nazywamy strukturą paszy. Głównym czynnikiem determinującym strukturę danej paszy jest frakcja środkowa – są to cząstki paszy o średnicy w przedziale 1-2,8 milimetra. Wysoki udział tej właśnie frakcji sprzyja dobremu pobieraniu pokarmu przez drób, a także zapobiega wspominanemu wcześniej rozwarstwieniu.

Zbyt drobna struktura paszy nie jest pożądana i jest przyczyną niebezpiecznych zjawisk:

• zapylenia, które sprzyja wszelakim infekcjom górnych dróg oddechowych
• złej pracy przewodu pokarmowego i problemów jelitowych
• wydłużenia czasu wyjadania, co utrudnia osiągnięcie założonej dziennej dawki paszy

Zbyt gruba struktura paszy również nie jest optymalna:

• prowadzi do rozwarstwienia
• ptaki wyjadają jedynie najgrubszą frakcję, pomijając frakcję drobną
• nie zapewnia pokrycia wszystkich potrzeb dietetycznych drobiu
• obniża wyniki produkcyjne

Idealna struktura paszy to proporcje zbliżone do poniższych:

• Frakcja > 2,8 mm – max. 3%
• Frakcja 1 mm – 2,8 mm – 65%
• Frakcja < 1 mm – max. 20%

Zachowanie właściwej struktury w paszy sypkiej ma wiele zalet:

• zapewnia optymalny pobór karmy
• zapobiega rozwarstwieniu
• gwarantuje jednorodność
• zwalnia prędkość pasażu treści jelitowej, zwiększając zdrowotność ptaków, a co za tym idzie także ich wyniki produkcyjne

Wpływ substancji na skład i jakość jaja

Na ostateczny kształt, kolor i smak jajka wpływ ma wiele czynników. Zebraliśmy je w trzech grupach, określających jak silny czy zauważalny jest ich udział w produkcji jajka.

Mały wpływ lub brak wpływu:

• woda
• białko
• tłuszcz
• węglowodany
• wapń
• fosfor
• żelazo
• sód
• potas
• chlor
• magnez
• miedź
• siarka
• witamina C
• cholina
• kwas stearynowy
• kwas palmitynowy
• cholesterol
• aminokwasy

Zauważalny wpływ:

• jod
• fluor
• mangan
• witaminy A, D, E, K, B1, B2, B12
• kwas pantotenowy
• kwas foliowy
• biotyna

Brak informacji:

• cynk
• kwas nikotynowy
• witamina B6
• inozytol
• kwas arachidonowy

 

 

Jaki jest sekret smacznego jajka?

Na koniec zostawiliśmy pyszną niespodziankę. Bo jak mówić o hodowli kur niosek, nie wspominając o smaku jajek? W czym tkwi ich sekret? Jak sprawić, by były nie tylko zdrowe, ale również pyszne?

Sekret, jak to często bywa, tkwi w prostocie. Jajko powstaje przy udziale wody, powietrza i pożywienia. Idealną sytuacją jest dostęp do wody z własnego ujęcia – np. dzięki studni głębinowej lub stacji uzdatniania wody. Jajko może nabierać aromatu z wody, a więc wszelkie nieczystości mogą wpłynąć na jego smak.

Idealna pasza poza ziarnami zbóż jak pszenica czy kukurydza, powinna zawierać również dodatki witaminowe. Pozytywny wpływ na dietę kur ma dostęp do przyspieszającego trawienie żwiru. Dostęp do świeżego powietrza jest niesłychanie ważny, podobnie jak temperatura i odpowiedni poziom wilgotności. Zimą są to okolice 15-20 stopni Celsjusza, latem – 25-27 stopni.

O dziwo, jajka różnych rozmiarów smakują tak samo – różnią się wyłącznie wagą. Rozmiar jest kwestią indywidualnych preferencji. Piekarze wolą duże jajka w rozmiarze XL, gospodyniom domowym zwykle najbardziej odpowiadają te w rozmiarze L, zaś zawodowi kucharze – ze względów estetycznych – często wybierają jajka małe, by ładniej prezentowały się na talerzu, np. jako dodatek do befsztyku tatarskiego.