Jak mogę zapobiec biegunce cieląt na swojej fermie?

W ciągu ostatnich lat nasza wiedza na temat zapobiegania biegunkom oraz prawidłowego postępowania z biegunkami u cieląt znacząco wzrosła. Nadal istnieje jednak szerokie pole do poprawy sytuacji na fermach: badania wskazują, że za ponad 50% wczesnych upadków odpowiedzialna jest biegunka i będące jej konsekwencją odwodnienie organizmu cielęcia. Biegunka może być spowodowana przez infekcje, nieprawidłowe praktyki żywieniowe lub połączenie obydwu przyczyn. Przykładami organizmów powodujących infekcje są: bakterie (E. coli, Salmonella, Clostridium), wirusy (rota, corona), pasożyty (Cryptosporidium, Coccidia). Przykłady nieprawidłowych zwyczajów żywieniowych to natomiast:

• stosowanie niskiej jakości preparatów mlekozastępczych,
• nieprawidłowa temperatura ich skarmiania,
• nieregularne karmienie,
• nieprawidłowe rozmieszczenie wiader do karmienia.

Bez względu na to, który czynnik leży u podstaw biegunki, kluczowe jest, by zdiagnozować ją wystarczająco szybko, w momencie kiedy proces odwadniania organizmu cielęcia można jeszcze cofnąć. Dlatego też cielęta należy sprawdzać co najmniej 2 razy dzienniepod kątem objawów biegunki i w razie potrzeby jak najszybciej podać produkt zawierający elektrolity oraz łagodzący biegunkę. W celu identyfkacji niepokojących symptomów należy zwrócić uwagę na:

• suchy pysk – zdrowe cielę ma wilgotny pysk; u odwodnionego zwierzęcia pysk jest blady i suchy;
• zapadnięte i pozbawione blasku oczy;
• opadnięte uszy – u zdrowych osobników są uniesione i skierowane do przodu;
• brak apetytu – cielę niechętnie pije,nie wypija całości podanego mleka;
• stolce – jeżeli odwodnienie postępuje gwałtownie, cielę wydala początkowo normalne lub twarde stolce, jednak w miarę rozwoju biegunki stolce stają się luźne do wodnistych; cielę będzie miało także mokry i brudny ogon;
• temperaturę rektalną – jeśli powodem biegunki jest infekcja, temperatura we wczesnej fazie problemu będzie odwodnienie zacznie postępować ,temperatura spadnie i ostatecznie osiągnie poziom poniżej normalnego (poniżej 38°C).

Znane powiedzenie mówi „lepiej zapobiegać niż leczyć”.

W związku z tym warto zadać sobie pytanie: jak mogę zapobiec biegunce cieląt na swojej fermie? Biegunce powinno się zapobiegać poprzez połączenie działań zmierzających do podnoszenia poziomu odporności oraz redukcji czynników chorobotwórczych oddziałujących na cielę.Dla odporności nowo narodzonego zwierzęcia podstawą jest niezwłoczne podanie siary. Należy również zadbać, by cielę było nią pojone w ciągu pierwszych kilku dni życia. Kolejnym, wpływającym na odporność czynnikiem jest zalecenie karmienia cielęcia preparatem mlekozastępczym wysokiej jakości. Należy zawsze używać produktów odpowiedniej jakości, wytwarzanych z komponentów o najwyższej strawności. Prawidłową temperaturą podawania preparatu mlekozastępczego jest przedział 39–41°C. Ważne jest także zachowanie częstotliwości i punktualności karmienia: 2 lub 3 razy dziennie. Karmienie powinno się w dodatku odbywać mniej więcej o stałej godzinie.W celu zmniejszenia potencjalnego wpływu infekcji należy zwrócić uwagę na warunki utrzymania oraz sposób zarządzania zdrowymi cielętami. Nawet całkowicie zdrowe cielęta wydalają bowiem pewne ilości wirusów, bakterii i innych patogenów. Zarówno więc zwierzę zdrowe, jaki to będące we wczesnej fazie infekcji, może stanowić ognisko zakaźne dla innych zwierząt. W związku z tym przez pierwsze 2 tyg. życia cielęta należy utrzymywać w czystych, indywidualnych kojcach. Poza tym,jeśli chcemy uniknąć przenoszenia infekcji ze starszych cieląt na młodsze, karmienie powinno przebiegać zgodnie ze schematem „od najmłodszych do najstarszych”. Jeżeli cielę cierpi na biegunkę, ze wszystkimi widocznymi jej oznakami, jest ono przyczyną rozprzestrzeniania ogromnych ilości patogenów. Niezwykle ważne jest w takiej sytuacji, by oddzielać chore cielęta od zdrowych. W celu podniesienia poziomu higieny warto też rozważyć zastosowanie systemu „puste – pełne pomieszczenia”. Pozwoli to dokładnie dezynfekować kojce pomiędzy kolejnymi zasiedleniami. Warto podejmować działania profilaktyczne; warto również reagować, obserwując najmniejsze objawy biegunki. Nawyk ten pozwoli uniknąć często poważnych i kosztownych strat młodych zwierząt nie zbędnych do obrotu stada.

Co jeżeli biegunka już wystąpi? Strat cieląt można uniknąć poprzez wczesne przeciwdziałanie odwodnieniu. Możliwe jest to dzięki odpowiednio szybkiemu zapewnieniu cielęciu elektrolitów. Szybsze pobranie produktu elektrolitowego oznacza bowiem większe szanse na przeżycie cielęcia. Dlatego należy wybrać produkt smakowity, zachęcający osłabione zwierzę do jego niezwłocznego wypicia. Biegunki możemy podzielić, stosując kryterium ich przebiegu: łagodnego lub ciężkiego. W łagodnych przypadkach biegunki karmienie preparatem mleko zastępczym. powinno być kontynuowane jak zazwyczaj. Produkt elektrolitowy dodajemy wtedy do mleka; alternatywnie rozpuszczamy w wodzie i otrzymany roztwór podajemy pomiędzy karmieniami. Jeżeli biegunka jest spowodowana infekcją, możemy przyjąć, że problem rozprzestrzenił się na wszystkie cielęta w stadzie. Celowe więc będzie podanie elektrolitów także tym cielętom, które jeszcze nie wykazują niepokojących objawów. Pozwoli to uniknąć ich ewentualnego odwodnienia w przypadku gwałtownego pojawienia się ostrej formy biegunki. W cięższych przypadkach 1 lub 2 posiłki mleczne powinny zostać pominięte, a w ich miejsce podany do woli roztwór elektrolitowy. Kiedy żywienie mlekiem zostanie wznowione, elektrolity należy podawać pomiędzy karmieniami. Niestety biegunki cieląt są wciąż ważnym, jeżeli nie najważniejszym problemem przeważającej części hodowców. Warto podejmować działania profilaktyczne; warto również reagować, obserwując najmniejsze ich objawy. Nawyk ten pozwoli uniknąć często poważnych i kosztownych strat młodych zwierząt niezbędnych do obrotu stada. Jac Bergman Product Manager, Animal Health Products, Trouw Nutrition